Başlıktaki "sindik"in sinmekle, sindirilmekle ilgisi yok. "Sindik" yıllar önce anamdan duyduğum ve kökenini aradığım bir kelime.
Bir vesileyle hastalık ve ilaçlar bahsi açıldığında anam "Eskiden şimdiki gibi ilaç mı vardı be oğlum. Sindik ve tiryek derlerdi. Alaçam'dan getürüleridi. Çocuklara verüleridi. Unlardan yiyene yılan dokunmazımış derlerdi." demişti. Biraz daha konuşturduğumda "Oğlum derecenin içinde su gibi bi şey olu ya, civa mı ne derle ya, sindik ona benzerdi" demişti. O gün bu gün zamana zaman aklıma düşer sindik ve civayla ilişkisi.
Bir kaç gün önce yine aklıma düştü sindik. Google'dan baktım bir şey çıkmadı. TDK Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nde buldum 'sindik'i. Karadeniz'in ve İç Anadolu'nun Karadeniz'e yakın kısımlarında civa anlamında kullanılan bir sözmüş.
Anamdan sindik hakkında biraz daha bilgi aldım. Cevizin kabuğunda bir delik açıldığını, oradan cevizin içinin boşaltıldığını ve sindiğin orada saklandığını öğrendim.
Şimdilerde veba ile eşdeğer bir kötülük gibi değerlendirilen civanın bir zamanlar çokça kullanılan bir ilaç olması ilginç.
Aşağıdakileri bir bilen yazmış, adını not almayı unutmuşum, internetten bulunabilir. Lütfen beni bağışlasın.
Civayı tıbbi olarak kullanıma sokan kişinin Paraselsus olduğu söyleniyor. Yakın zamanlara kadar diüretik (Neohydrin tab, Cumertilin tab, Mercuzanthin tab, Salygran tab), antisifilitik, müshil (Calomel sol) ve antiseptik (Mercuric chloride sol, Harrington’s sol, Mercuric Cyanide sol, Mercuric potassium iodide sol, Yellow oxide of mercury, Ammoniated mercury ve citrine ointment) kullanılmış.
Phenylmercuric borate 1/500 solüsyon olarak yüzeysel yaralarda kullanılmış. Merbromin(mercurochrome) % 2 sol olarak halen kullanılmakta ( Amerikan tentürdiyodu). Thimerosal, nitromerosal, acetomeroctol inorganik türevlere göre daha az toksikmiş. Bunlarda kullanılan "etil merküri" imiş, idrarla süratle atılırmış. Vücutta biriken cıva "metil merküri" imiş.
Aşılarda kullanılan "thimerosal"daki cıva miktarı, 1 mikrogramdan azmış. Ayrıca bu cıva "etil merküri" imiş. Yani 1 miligramın binde birinden daha az.
Bu bir bilen "Bu miktarda cıva hastalık yapacak olsaydı, eskiden etraf otistik çocuklardan geçilmezdi" diyor.
