Sayın Çetin Koşar'a teşekkürlerimizle

Alaçam'ın Sordan (Akbulut) köyünden yetişmiş değerli araştırmacı Sayın Çetin Koşar'ın adını "Köyümüzün adı 'Yukarı' Ne?" başlıklı yazımızda (http://yukarikoclu.blogspot.com/2009/12/koyumuzun-ad-yukar-ne.html) anmıştık.

Sağ olsun, var olsun, bu yazıyı bulmuş, okumuş ve “soru ilmin kapısıdır” diyerek kendine bir görev çıkarıp "Mülküç" adının peşine düşmüş.

Çetin Bey, http://alacam.blogcu.com/mulkuc-adinin-pesinde/7211545 adresinden tamamı okunabilecek yazısında "Resmi kayıtlarda 'Mülküç' olarak geçen bu ismin Alaçam ve civarında “Mülgüç, Mülküç, Mürküç, Mürküş…” gibi birçok söyleniş şekli de vardır" diyor.(Resmiyette ilk ikisinin, halk arasında ise son iksinin kullanıldığına şahit olmuşluğumuz vardır.)

Ve Tayyar Anakök'ün Alaçam Tarihi adlı eserinde "Alaçam'ın içinden akıp giden bir çayı vardır. Adı Uluçay’dır. Bu çayın biri viraneden gelen (İnderesi), diğeri, Aşağı Mülküç'ten gelen Mülküç Çayıdır. Bu çay yazları kurur, kışları kudurur. Çok döküntü getirir. Halk bu çayın taşlarından, kumlarından, kargalaklarından faydalanırlar. Büyük seller vücuda getirdiği ve büyük zayiat verdiği de olur. 1312 Rumi senesinde (1896) bu çay taşmış 13 haneyi yıkmış, hayvanlar telef etmiş ve 4 kişiyi evinden almış götürmüş öldürmüştü. Bugün bu tehlike kalkmıştır." diyerek Mülküç adını andığını vurguluyor.

Çetin Bey, Kudret Emiroğlu'nun yayınladığı 1869'tarihli Trabzon Vilayeti Salnamesi'nin 1. cildinin 141. sayfasında köyümüzle ilgili güzel bir bilgiye ulaşmış: "Bafra kazasına mülhak Alaçam Nahiyesinde tulen iki ve arzen yarım saat mesafeli Yukarı Malkoç karyesi civarında bulunan Püskül ormanı olup bu ormandan çıkan meşe ağaçlarından kereste çıkarılarak Dersaadet’e nakl olunur."

"Püskül ormanı"nı ne yazık ki artık hatırlarda bile yok. Yukarı Malkoç ise dönüşerek yaşamını sürdürmeye çalışmış. Önce Mülküç olmuş, sonra Koçlu yapmışlar. Koçlu'ya dönüşümün bir Türkçeleştirme hevesi olduğu kesin ama Malkoç neden Mülküç olmuş bilemiyoruz. Çetin Bey'e göre "sorun ... yanlış okumaktan kaynaklanmakta".

Şöyle bir açıklama getiryor duruma Çetin Bey: " Mülküç adının temel harfleri de “M L K Ç= خ ك ل م” dir. Sıradan bir vatandaşımıza bu harflerden bir isim türetmesini teklif ettiğimizde bize önereceği isim MaLKoÇ olacaktır."

Adı geçen Trabzon Vilayeti Salnamesi'nde Malkoç o devirdeki alfabedeki harflerden hangileri kullanılarak yazılmıştır bilemiyorum. Çetin Bey'e göre mim-lam-kef-cim kullanılmış. Bu bilginin orijinal metin görülerek mi verildiğini yoksa Kudret Emiroğlu'nun okumasına mı dayanıldığını b,lmiyorum.

Çetin Bey'in konuyu benden iyi bildiğine eminim ama aklıma düşen soruyu sormamak ve araştırmamak ona saygısızlık olur diye düşündüm ve Osmanlıların "Malkoç" hangi harflerle yazdığına elimdeki Türkçe-Osmanlıca-İngilizce Redhouse Sözlüğü'nden baktım. Sözlüğün 728. sayfasında Malkoçoğlu'nu buldum. Malkoç mim-lam-kaf-cim ile yazılıyor.

Sonuç olarak... Süreç içinde "Mülküç" adının peşine düşen değerli araştırmacı Çetin Koşar ile gıyaben tanıştım (en kısa zamanda vicahi hale getirmeyi planlıyorum), Tayyar Anakök'ün Alaçam Tarihi'nden ve içinde köyümüzün adı geçen bir Salname'den haberdar oldum. Bir zamanlar bizim orlarda İstanbul'a kereste gönderilecek kadar büyük ormanlar olduğunu anladım. Malkoç'un nasıl yazıldığını öğrendim (alternatif yazım biçimleri olabillir mi?) ama Mülgüç ya da Mülküç nereden geliyor hala tatmin edici bir cevaba ulaşamadım.

Nazmi Zengin
Konya